Het kiezen van een buitenlaag; oftewel jas!
Kiezen van een jas.. waarom? Als je gaat hiken, heb je goede kleding nodig. Kleding is essentieel om warm en droog te blijven. Je eerste barrière tegen de elementen is de buitenlaag – maar hoe kies je die? Lees snel verder!
Opfrissen: 3 lagensysteem
Outdoorkleding draait allemaal om laagjes, op die manier houd je jouw temperatuur onder controle en bescherm je jezelf tegen de elementen. Hoe zat het nu ook alweer? Je hebt eerst de basislaag, die vocht van je lichaam afvoert en je droog houdt. Als tweede heb je een tussenlaag die het vocht doorgeeft aan de buitenlaag en je isoleert, zo houd je warmte vast. Als laatste heb je de buitenlaag, de laag die je beschermt tegen de elementen. Meer over de lagen lees je hier. En in deze blog lees je waar je op moet letten bij het kiezen van een buitenlaag! Ik ga in op de keuze van een jas, maar onderstaande geldt vrijwel een-op-een voor (regen)broeken.
Buitenlaag tegen wind: softshell
Een softshell is winddicht en beschermt je dus tegen de elementen – behalve tegen regen. Vaak hebben softshell’s een DWR behandeling, waardoor ze een licht regenbuitje wel doorstaan zonder nat te worden. Een softshell is om meerdere redenen een prima buitenlaag: ze hebben vaak stretch, zijn soepel en hebben zo meer bewegingsvrijheid, maar ze ademen ook een stuk beter dan een hardshell. Sommige softshells zijn ook warmer, of dikker gevoerd, dan hardshells.
Het enige probleem is: ze beschermen niet bij aanhoudende regen. En vaak kom je toch regen tegen op een meerdaagse hike. Daarom moet je óók een hardshell meenemen als je kiest voor een softshell. Waarom zou je dan niet alleen een hardshell meenemen en zo gewicht besparen? Daarvoor zijn denk ik twee redenen: als je het snel warm hebt en een ademende softshell wilt of de bewegingsvrijheid van een softshell heel fijn vindt. Je kan dan een softshell combineren met een lichte, compacte hardshell die je alleen gebruikt bij regen.
Buitenlaag tegen water: hardshell
De hardshell beschermt je zowel tegen wind als water. Het is geen klassieke regenjas omdat een hardshell vaak een ademend membraan bevat. Zo voorkomt je (grotendeels) dat je van binnenuit nat wordt, doordat transpiratie weg kan. Een ademende en waterdichte jas.
De eerste keuze bij het kiezen van een hardshell is de keuze van een membraan. Grofweg heb je de keuze uit 2, 2,5 en 3laags membraan en vele verschillende membraan-merken. Het bekendste merk is Goretex, maar tegenwoordig hebben vrijwel alle merken ook een eigen membraan ontwikkeld. Soms zie je ook coatings, maar die kan je beter links laten liggen. De verschillen tussen de verschillende merken membranen zijn niet erg groot, dus daar ga ik verder niet op in. De constructie van het membraan in lagen is wel interessant.
2 laags
Bij de 2 laags jassen bestaat de jas enkel uit de bovenstof en het membraan. Vaak vind je wel een net of andere beschermende laag in de jas, maar deze zit niet vast aan het membraan. Dit zijn lichte jassen en van de constructies het meest kwetsbaar, doordat ze soepel zijn en daardoor niet zo geschikt voor rugzakgebruik aangezien de wrijving op de schouders relatief groot is. Een perfecte jas voor dagelijks gebruik.
2,5 laags
Bij de 2,5 laags jassen bestaat de jas uit de bovenstof en het membraan. De halve laag bevindt zich aan de binnenzijde op het membraan in de vorm van een dunne beschermlaag of een bescherming bijvoorbeeld in de vorm van een wafelvormig raster. De halve laag biedt net dat beetje extra bescherming ten opzichte van een 2 laags jas. Deze producten zijn licht, nemen een klein volume in als bagage, waardoor ze ideaal zijn om mee te nemen als je op pad gaat, maar je ze enkel draagt bij regen.
3 laags
Bij de 3 laags jassen vormen de buitenstof (of bovenstof), het membraan en een huiddunne voering gezamenlijk 1 laag. Dit zijn de stevigste (en iets stuggere) jassen, maar ook het meest duurzaam (en prijzig). Deze jassen zijn aan te raden wanneer je gaat klimmen over rotsen of met een zware backpack loopt en de betrouwbaarheid van de jas prioriteit heeft.
Zodra je weet welke constructie je wilt, zijn er nog een paar aandachtspuntjes voor het kiezen van een jas. Zo kan de dikte van de bovenstof, uitgedrukt in denier, verschillen. Een dikkere stof is slijtvaster, maar zwaarder. Soms zie je dat merken dikkere stof aanbrengen op kwetsbare plekken zoals de schouders en de onderrug. Ook is nylon slijtvaster dan polyester en kan ripstop (kleine vierkantjes verstevigde draden) het verder uitscheuren van een gaatje voorkomen.
Ook kun je letten op het tapen van de naden. Waar de membranen genaaid zijn, zijn ze eigenlijk lek. Daarom worden de naden getaped. Bij dikke tape, verliest de jas over het gehele afgeplakte deel zijn ademend vermogen. Bij duurdere jassen zie je daarom vaak dunnere tape – en daarom ademt een dergelijke jas beter. Ook moet je er op letten dat een jas alleen ademt als de buitenstof niet doorweekt is, daarvoor is de jas voorzien van een DWR behandeling. Om die in goede staat te houden moet je jouw jas regelmatig wassen en af en toe opnieuw impregneren.
Zoals ik in een eerdere blog al schreef: ventileren is belangrijk om niet van binnenuit nat te worden. Een membraan ademt – maar afhankelijk van de mate van transpiratie is dat niet voldoende. Het kan helpen om vochtafdrijvende onderkleding te dragen of om je wandeltempo terug te schroeven, maar ventilatie is de beste oplossing. Lees hieronder verder!
Eigenschappen
Buitenlagen, of het nu softshell’s of hardshell’s zijn, kunnen verschillende additionele eigenschappen hebben. Ook deze zijn afhankelijk van jouw gebruik. Bij het kiezen van een jas moet je daarop letten. Krijg je het snel warm en moet je ventileren, dan is het verstandig om te kijken naar een jas met ‘pit zips’ oftewel ventilatieritsen onder de oksel zodat je extra kan ventileren. Ook een tweewegrits kan helpen om te ventileren, maar kan ook handig zijn bij het dragen van een klim- of via ferrata gordel. En zo zijn er nog veel meer dingen, die afhankelijk van jouw gebruik, handig kunnen zijn. Denk bijvoorbeeld aan:
- Zakken en plaatsing zakken – bereikbaar met een heup-, klim- of via ferratagordel of borstzakken
- Verstevigingen – op de schouders en/of rug
- Capuchon – compatibel met (klim)helm of niet
- Ventilatie – ritsen onder de oksel en tweewegritsen
- Gewicht en pakformaat – van ultradunne membranen tot interne propzak
- Sneeuwvanger – voor als je ‘m ook gebruikt in winterse omstandigheden
- Reflectie – voor veiligheid
- Duurzaamheid – niet echt een functionele eigenschap, maar je kan letten op duurzame certificaten en het gebrek aan het gebruik van PFC’s.
Kies de laag die bij je past
Zoals je begrijpt is er niet één optimale buitenlaag. Het kiezen van een jas hangt volledig af van je gebruik. Een lichte hardshell die je alleen aantrekt bij regen kan prima een 2,5 laags jas zijn – minder duurzaam qua levensduur, maar licht en compact. Draag je altijd een hardshell als buitenlaag, ook als het droog is? Dan is een 3laags jas wellicht een betere en duurzamere keus.
Ook voor de verschillende functies zoals ventilatieritsen onder de oksel en capuchon geldt: afwegen of het voor jouw gebruik van belang is! Een goede tip is dan ook om eerst jouw gebruik na te gaan, de door jou gewenste functies én dan een paar modellen te selecteren en te passen. Want pasvorm is nog altijd het belangrijkste! En vergeet ook niet naar ál je lagen samen te kijken: een gevoerde buitenlaag is niet nodig als je een dikke tussenlaag hebt enzovoorts. Een goede jas gaat bij goed onderhoud een tijd mee en is een van je belangrijkste barrières tegen de elementen: een goede investering waard.
Wat draag ik zelf?
Zelf heb ik het vrij snel warm. Ik draag daarom als ‘standaard’ laag een softshell van Vaude, voor de regen heb ik daarom een lichte 2,5 laags hardshell van Mammut. De hardshell blijft voor het meerendeel in mijn tas. Ik ging al zijdelings in op de broek als buitenlaag: ik heb een Berghaus deluge (hardshell)regenbroek met een Berghaus-membraan – met ventilatieritsen over de gehele lengte.
De keuze voor een softshell was op papier leuk. Maar wie houd ik voor de gek: ik loop 90% van de tijd in mijn merinowollen basislaag want ik heb het altijd warm. De softshell komt dus eigenlijk alleen in actie rond de tent – maar omdat ik het vrijwel altijd warm heb is mijn softshell ongevoerd: lekker met het lopen, minder handig tijdens een koude nacht.
Daarom laat ik de volgende keer mijn softshell thuis voor een donsjas. Tijdens het hiken kan ik mijn fleece dragen als ik het fris heb én op termijn zal ik uitkijken naar een 3laags hardshell met ventilatieritsen. Op papier was een lichte hardshell en een softshell als ‘standaard’ interessant, maar in de praktijk zie je maar weer dat het kiezen van een jas in de juiste combinatie lagen vrij lastig is. Het is ook zeker een persoonlijke keuze: wanneer ik al zwetend in m’n basislaag liep, had m’n hikingmaatje Sven vaak zijn hardshell nog aan.
Hopelijk heb je nu een idee over wat er in de markt is te krijgen, wat de verschillen zijn tussen de verschillende lagen en op welke eigenschappen je moet letten bij het kiezen van een jas. Maar ook: kijk naar je volledige lagensysteem en de rol van de buitenlaag in je kledingpakket!
